Pałac Baranowice

 Stan miejsca z dnia 29/11/2023

Dziś zobaczycie pałac, który zmartwychwstał. 

W planach do zobaczenia miałam go już od kilku lat, jednak gdy ma się coś blisko człowiek nie zawsze się śpieszy. 

Wybrałam się trochę za późno, zaledwie o 3 lata- bo właśnie tyle trwała jego odnowa.

Widząc go po raz pierwszy na żywo w te wakacje na trasie rowerowej byłam zdziwiona (tak to jest jak się pomija lokalne media). 

Po zmroku pięknie oświetlony park zachęcał do spaceru i obejścia pałacyku w trakcie renowacji.

Dramatyczna ruina zmieniła się w wizytówkę miasta. 

Po uzyskaniu dofinansowania unijnego w kwocie około 13 mln to miejsce zyskało nowe życie.

Uroczyste otwarcie odbyło się 21 października. Pokaz mody wiktoriańskiej, koncerty, występ koła gospodyń, wystawy dotyczące historii pałacu oraz strojów historycznych jak i również spotkanie autorskie z Janem Delowiczem, autorem książki "Pałac w Baranowicach".

Obecnie w pałacu funkcjonuje restauracja z wyrafinowanym menu, odbywają się szkolenia, wystawy. 

Z pewnością wybiorę się jeszcze nie raz by zobaczyć i pokazać Wam wnętrza, a dziś pozostaniemy jedynie przy zdjęciach bryły skąpanej w jesiennych promieniach.

 

Trochę historii (źródło:palaceslaska.pl)

W 1783 roku właścicielem majątku w Baranowicach był Pan von Reisewitz. W miejscowości wzmiankowano dwa folwarki, szkołę i 201 mieszkańców. W 1803 roku Pani Jeanette von Durant z domu Czarnecka (zm.1834r.), wdowa po kapitanie wojsk pruskich Heinrichu von Durant nabyła dobra w okolicach Żor obejmujące Baranowice, Nowy Dwór, Szoszowy, Osiny Górne i Średnie. W 1827 roku Jeanette von Durant przekazała posiadane majątki swojemu synowi Emilowi baronowi von Durant (ur.1799r., zm.1873r.). Według opisu z 1830 roku dobra Baranowice należały do barona von Durant. W miejscowości wzmiankowano 59 domów, pałac, 2 folwarki, 386 mieszkańców, w tym 23 ewangelików, 7 Żydów. Emil Erdmann Konrad von Durant pełnił liczne funkcje w pruskiej administracji, m.in. od 1834 roku był starostą (landratem) powiatu rybnickiego, a od 1848 roku starszym ziemskim (Landesältester). Kolejny opis Baranowic pochodzi z 1845 roku. Miejscowość liczyła w tym czasie 695 mieszkańców, w tym 31 ewangelików i 7 Żydów. Z zabudowań wspomniano m.in. o 60 domach, pałacu i trzech folwarkach. W 1836 roku Emil von Durant poślubił Charlotte z domu von Kalinowską (ur.1812r., zm.1882r.). Syn z tego małżeństwa - Hans Heinrich Emil Friedrich Carl von Durant (ur.1837r., zm.1907r.) w 1873 roku odziedziczył majątek w Baranowicach. Według księgi adresowej z 1886 roku dobra rycerskie Baranowice należące do majora Hansa barona von Durant liczyły 1092ha, w tym 409ha pól uprawnych, 72ha łąk, 29ha pastwisk, 543ha lasów, 11ha stawów, 28ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W gospodarstwie działała cegielnia, na folwarkach hodowano 37 koni, 212 sztuk bydła, w tym 109 krów oraz 15 świń. W kolejnych latach posiadłość została powiększona i w 1902 roku jej powierzchnia wynosiła 1133ha, w tym 406ha pól uprawnych, 88ha łąk, 33ha pastwisk, 536ha lasów, 23ha stawów, 10ha ogrodu i parku, 37ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po śmierci ojca w 1907 roku włości otrzymał w spadku młodszy syn Konstantin Felix Hans Oswald Paul Alfred baron von Durant (ur.1880r., zm.1943r.). Według księgi adresowej z 1912 roku pieczę nad majątkiem w Baranowicach należącym do Konstantina von Durant pełnił jako generalny pełnomocnik Hans Hubert baron von Durant de Sénégas (ur.1879r.) z Wielowsi (auf Langendorf). Przed 1917 rokiem rodzina von Durant sprzedała dobra w Baranowicach spółce węglowej Georg von Giesche`s Erben z Wrocławia. W 1917 roku należący już do tej spółki majątek w Baranowicach liczył 1090ha, w tym 336ha pól uprawnych, 88ha łąk, 33ha pastwisk, 536ha lasów, 23ha stawów, 10ha parku i ogrodu, 37ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W posiadaniu Giesche Spółka Akcyjna Katowice włości pozostały przynajmniej do 1937 roku. Majątkiem w Baranowicach zarządzali inspektorzy ziemscy: Jachnik (1926, 1930r.), Zawadzki (1937r.). W 1937 roku powierzchnia dóbr Baranowice wynosiła 934ha, w tym 228ha pól uprawnych, 50ha łąk, 24ha pastwisk, 602ha lasów, 25ha stawów, 5ha podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek przejęło państwo polskie. W pałacu w czasach Polski Ludowej urządzono ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy chorzowskiej Huty Kościuszko. Następnie w 1952 r. zabytek zaadaptowano na potrzeby szkoły, która funkcjonowała w jego wnętrzach do lat 90-tych XX wieku. W 1994 r. gmina Żory sprzedała budynek prywatnemu inwestorowi. Kilka lat później pałac zmienił właściciela. Niestety prywatni inwestorzy nie dbali o zabytek, wymienili jedynie pokrycie dachu, nie zmieniając jednak wcześniej jego osłabionej konstrukcji. Budynkowi powoli obracającemu się w ruinę zaczęło grozić zawalenie. W 2008 r. zabytek odkupił Urząd Miasta w Żorach, który planuje przeprowadzenie generalnego remontu oraz rewitalizację otaczającego pałac pięknego parku z licznymi okazami starodrzewu.